Кертемнәр өчен компенсацияләр реальме?

Бу Казан Кремлендәге Бөек Ватан сугышы музей-мемориалы мөдире Михаил Черепановның саклык кертемнәре, аларга кыр банклары сис­темасы аша фронтовикларның акчалары күчерелгән, турындагы хәбәре "АиФ-Регион"да (№ 3, 2012 ел) басылганнан соң ешайды. 1942 елда алар һәр солдатта булган. Нәкъ менә шул чакта СССР Оборонасы Халык Комисс­ариаты структурасында СССР Дәүләт Банкының кыр учреждениесе оештырылган, алар инициативасы буенча солдатларга - рядовойдан алып офицерга кадәр - кертемнәр кенәгәсе бирелгән. Сугыш елларында солдатлар - 10, лейтенантлар 200 сум алганнар. Акча тиешле булган сугышчылар, акча аттестатларын рәсмиләштерү юлы белән, хәрби комиссариатлар аша аны туганнарына җибәреп торганнар. Әлбәттә, һәркемнең андый мөмкинлеге булмаган. Сугышчы һәлак булган очракта, исәп-хисап счеты номерын ул чакырылган урындагы хәрби комиссариатка хәбәр итәргә тиеш булганнар. Бу хәрби хезмәткәрнең гаиләсен тәэ­мин итү һәм аның тол калган хатынына яки башка варисларына тапшыру өчен эшләнгән. Чынлыкта исә алай булып чыкмаган. Сугыштан соң 4 миллиард сум файдаланылмаган акча калган. Закон варислар ягында. Һәлак булучыларның якын туганнары РФ Үзәк Банкының "Красноармейское" кыр учреждениесенә, һәлак булганнарның һәм хәбәрсез югалганнарның кертем кенәгәләре әлегә кадәр шунда сак­лана, гариза язарга хокук­лылар һәм аны түбәндәге адрес буенча җибәрә алалар: 107116, г. Москва, улица Неглинная, дом 12, Центральный Банк РФ.

"Мәсьәләне хәл итүдә без кулдан килгәнчә булышлык итәргә тырышачакбыз, - дип ышандырды район газетасы хәбәрчесе белән әңгәмә барышында Татарстан Рес­публикасы хәрби комиссариатының Тәтеш районы буенча бүлек начальнигы Фәнис Гарифуллин. - Хәзерге вакытта Бөек Ватан сугышында һәлак булган һәм хәбәрсез югалган хәрби хезмәткәрләрнең туганнарына кертемнәр буенча түләүне, дәүләт социаль ярдәм чарасы сыйфатында, билгеләүче норматив акт юк. Безгә гражданнар Бөек Ватан сугышы елларында сугышчының хәрби хезмәткә чакырылуын, хәрби хезмәт узуын һәм һәлак булу фактын яки хәбәрсез югалуын раслау өчен мөрәҗәгать итә алалар.

Бүлектә сакланган архив документларында сугышчының туган­нары сораганнарга һәрвакыт ту­лы мәгълүматлар булмаска да ихтимал. Бөек Ватан сугышы чорында хәрби хезмәт узу, хәрби хезмәткәрнең язмышы, аның СССР орденнары һәм медальләре белән бүләкләнүе хакындагы мәгълүматлар хәзерге вакытта "Подвиг народа" www.Kremnik.ru сайтында урнаштырылган. Акча кертемнәрен алу мәсәләсе белән шул ук сайтта "Хәрби кертемнәр" бүлегендә танышырга мөмкин. Шулай ук юристларга, нотариусларга мөрәҗәгать итәргә була".