Алар турында җылылык һәм хөрмәт белән сөйлиләр

Роза Дәминова:

– Фото 1969 – 1970 елларда тө­шерел­гәндер дип уйлыйм. Беренче рәттә сулдан беренче – минем әнием Хәтирә Измайлова. Ул озак еллар сатучы булып эшләде, хезмәт ветераны. Аның һөнәри юлы районның сәүдә челтәрендә Олы Тархан кирпеч заводы буфетчысы вазифасында башланган. Аннары азык-төлек кибетләренә сатучы итеп күчергәннәр. Башта ул Килдештә эшләде, өйдән иртәнге сәгать җидедә чыгып китә, өч чакрым җәяү бара, һәм кичен дә өйгә шулай ук җәяү кайта иде. Кыш айларында аңа бинаны җылыту өчен мичкә үзенә ягарга туры килде. Абыемның утын ярырга ярдәм итүен  хәтерлим әле. Кичке сәгать алтыдан соң йортларга электр бирүне туктатып торган вакытлар да булды, һәм атнага бер тапкыр кибеткә сатуга керосин китерәләр иде, ул чакта әни эштән соңарып кайта һәм әти аны каршы ала иде. Аннары ул Түбән Тархан авылындагы азык-төлек кибетендә эшләде, ә лаеклы ялга инде Олы Тархан кибетеннән китте.   

Аңардан икенче булып товар белгече Мәсхүт абый Ибәтов утыра, аннары – Мос­тафа Гыймадиев, ул сельпода директор булды, аның янында Хәмит Шна – каравылчы. Икенче рәттә ревизор булып эшләгән Рузинә Дәминованы таныйм, аның янәшәсендә – Гөлсем Дәминова, бухгалтериядә эшләде, өченчесе – сатучы Равия Рәхмәтуллина, дүртенчесе – Фәһимә Матиева, техничка, хезмәт ветераны Суфия Буяучы – бухгалтериядә иде, Равия Минкина – сатучы.    

Әниемә һөнәре ошады, ул һәрчак кешеләр белән уртак тел таба белергә кирәк, әле тагын сельпода коллектив яхшы, дус иде дип әйтә иде. 

Зөһрә Зиннәтова:

– Сурәттә уңнан беренче – минем әтием Хәмит Шна. Ул Бөек Ватан сугышында катнашкан, аны 1941 елның июнендә чакырганнар, өйгә 1946 елда кайткан. Фронтта ул санитар машинасы шоферы булган. Сугыштан соң башта колхозда шофер булып эшләгән, ә сельпода – йөк ташучы булып, алар дүртәү булганнар. Аның бик акыллы аты бар иде, ул аны бик кайгыртты. Аңа утырып без дә шулай ук урманга утынга, кырга печәнгә йөрдек, бәрәңге утыртканда ул буразнаны тигез итеп ясап бара, ә без бәрәңге сала идек. Әти авыллар буйлап йөрде, кибетләргә товар илтте. Ул намуслы, тәртипле кеше иде. Аның янында фотода сулдарак – сельпо рәисе Мос­тафа Гыймадиев. Ул безнең кияү, әтинең сеңлесенең ире. Ике фронтовикның гаилә бәйрәмнәрендә табын янында ничек итеп “Три танкиста”ны яратып җырлауларын искә алам. Искиткеч кешеләр иде...   

Шәүкәт Вахитов:

– Олы Тархан сельпосы коллективын шунда ук танып алдым. Сулдан беренче ир-ат – Мәсхүт Ибәтов, аның янында мөдир Мостафа Гыймадиев. Яхшы ир-ат иде – тәртипле, игелекле, һәркем белән уртак тел таба алды. Сулдан беренче – Хәтирә апа Измайлова – булдыклы хатын-кыз, өстәвенә һәрчак ягымлы, мөлаем булды. Икенче рәттә – Роза Дәминова һәм Гөлсем Дәминова, Гөлсем бик зиһенле белгеч, аның хәтере бик яхшы иде. Җыелышларда чыгыш ясаганда барлык мәгълүматларны яттан сөйли иде.  

Миңсылу Гыймадиева:

– Фото 60 нчы елга кадәр яки 60 нчы елларда төшерелгәндер дип уйлыйм. Ә сурәт “Авангард” газетасында 90 нчы елларда Айсылу Гыймадиеваның әтисе Мостафа турында язган язмасы белән бәйле бастырылган иде. Ул ир-атлар арасында – уртада, ул вакытта сельпо мөдире иде, Бөек Ватан сугышында катнашучы. Без күршеләр булып яшәдек, аларның ике баласы бар иде, бер-беребезгә еш кына кунакка йөрештек, алар гаиләсе әйбәт, тәртипле, хезмәт сөючән. Гаилә башлыгы шулай ук кирпеч заводында да эшләде, әзерләүләр конторасына да җитәкчелек итте. Аннары – Хәмит Шна. Ул соры төстәге атта йөк ташучы булды, агач әрҗәдә икмәк ташыды. Без җирле икмәк пешерү урыныннан кайчан икмәк китерерләр икән дип, аны кибет янында көтеп тора идек. Без кечкенә чакта, якынча 1953 – 1954 елларда, ак һәм арыш икмәген гаиләдәге кеше исәбенә карап, кайчакларда яртышар буханка бирүләрен хәтерлим. Икмәк бик хуш исле һәм тәмле була иде.         
Равия Рәхмәтуллина бухгалтер булып эшләде, аннары КБОда тегүче булды, ә Мос­тафа абыйның кызы Айсылу Тарханда КБО мөдире иде. Ак кофта кигән, кара чәчле, яулык бәйләгәне – Суфия апа, аның янында – Равия апа, алар бухгалтерлар. Мостафа абый белән Хәмит абый миңа таныш. Беренче рәттә сулдан – Хәтирә апа Измайлова, ул хәзер дә исән-сау, аңа инде 94 яшь, шулай да ул күтәренке рухта һәм актив. Фоторәсемдә сурәтләнүчеләрнең барысын да мин һәрчак җылылык һәм олы хөрмәт белән сөйлим. 

Александра Соколова:

– Газетадагы сурәтне күргәч, таныш йөзләрне таныдым... 1968 елның мартында кооператив техникумын тәмамлаганнан соң, мине Тархан сельпосына икътисадчы итеп җибәрделәр. Шул чакта нәкъ тә зур яңа универмаг ачтылар. Коллективта мин рус милләтеннән берүзем генә идем, ләкин бу мине бер генә дә борчымады. Мисалга, хатын-кызлар нәрсәдер сөйлиләр, көлешәләр һәм мин дә алар белән бергә көләм. “Ә син нәрсәгә көләсең? Бәлки, без сине шаяртабыздыр?” – диләр иде. Ә мин: “Булса булыр инде...”, – дип җавап бирдем. Миңа әлеге зур тату коллективта эшләве бик әйбәт булды, һөнәри яктан да, психологик яктан да. Кешеләр игелек­ле иделәр, тәҗрибәләрен уртаклаштылар, киңәшләрен бирделәр. Дөрес, күчерү белән бәйле, алар белән миңа нибары ярты ел гына эшләргә туры килде, шулай да бу вакыттагы якты һәм матур хатирәләр миндә гомер буена сакланып калды.     

Гүзәл Салихова: 

– Фотода Тархан сельпосы коллективы, минем белән бергә эшләгән икътисадчы Гөлсемне тиз таныдым, Мөслимә апа – Үтәмештән, Рузинә апа Ибраһимова – Төкәшидән, ул безнең күрше, Хәтирә апаны Тархан урамнарында очраткалыйм, ул инде олы яшьтә. Калганнарын танымагач, Рузинә апа белән элемтәгә чыктым. Аның сөйләве буенча, фото 1972 – 1973 елларда төшерелгән булырга тиеш, сельпода ул өйрәнчек булып йөргән. Фотосурәттә: Рузинә Ибраһимова, Гөлсем Дәминова, Мөслимә Камалиева, Гөлфия Шамкина, Суфия Буяучы, Равия Рәхмәтуллина, Хәтирә апа, товар белгече Мәсхүт Ибәтов, директор Мостафа Гыймадиев, йөк ташучы Әнвәр Әмәчкин. Мин үзем Олы Тархан сельпосында 1998 елда эшләдем, сельпо ябылгач – Бакырчыда. Ул вакытта инде фотодагылардан Гөлсем Дәминова гына эшли иде.     

Гөлсинә Якатова:

– Сурәттә якташларымны һәм беренче чиратта үземнең бабамны күрү бик күңелле. Ул безнең Тарханның генералы, адмиралы, шул ук вакытта яхшы директор, яхшы җитәкче иде. Сугышны башыннан ахырына кадәр узган һәм авыл хуҗалыгын күтәрүне дәвам иткән. Сельпо, пекарня аның җитәкчелегендә корылган. Пекарняның зур коллективына җитәкчелек иткән, аннары сельпога күчкән. Кибетләр челтәре зур булган, шуңа да бабамны бөтен район белгән. Бабаем, әнием Айсылу Мостафа кызының әтисе, яхшы кеше иде. Аннары аның эшен әни дәвам итте, КБО директоры булды. Мине балалар бакчасы мөдире итеп билгеләгәч, бабай янына киңәшергә дип бардым. Ә ул: “Синең исәп-хисап китабың бармы? Булса, кер дә эшлә”, – диде. Әлеге сөйләшүдән соң инде кырык ел  узды. Менә шундый күтәренке рухлы иде минем бабаем.