Өшегән бәрәңгедән кәтермәч пешергәннәр

(Тәтеш, 25 июнь, "Тәтеш таңнары").  

“Григорий Иванович Приказчиков – нык, төз гәүдәле 83 яшьлек ир-ат. Мин аны беркайчан да ачулы һәм канәгать булмаган килеш, чит-ятлар ялгышына бармак төрткәнен күргәнем юк, – дип яза тәтешле Татьяна Васина. – Ул аларны умартачылык эшенә никадәрле өйрәтте?! Аның умартачылык белеме үзенчәлекле. Ул бал кортлары турында барлык нечкәлекләренә, вак-төягенә кадәр белә. Григорий Иванович Татарстан Респуб­ликасын 2001 елда Мәскәүдә умартачылар ярминкәсендә тәкъдим итте, аның продукция­се башкалада яшәүчеләр һәм кунаклар тарафыннан зур сорау белән кулланылды. Самарада белем алып, ул туган авылы белән элемтәне югалтмады, һәм пенсиягә чыккач та, Проект институтындагы инженер вазифасын (терлекчелек фермалары проектын эшләде), уйлап та тормыйча, җиңел булмаган умартачылык хезмәтенә алыштырды.  

Гриша Приказчиковка 1941 елда 4 яшь була. Ул әнисе ­Анисья Порфирьевнаның ничек итеп апрельдә юеш карда чиләк белән кырга чыкканын хәтерли. Ул эрегән кар астыннан, җир сазлыгыннан аяк киемнәрен көч-хәлгә сөйрәп, өшегән бәрәңге эзләп тапкан, шулардан өендә кәтермәчләр пешергән. Балаларын ашатырга кирәк бит. Настяга – 13, ­Нинага – 10, Гришага – 4, Коляга – 2 яшь, Таяга нибары алты ай булган. Әтисе Иван Федорович 1942 елның гыйнварында сугышта хәбәрсез югалган. Гриша 7 яшендә үзе дә апалары белән бергә кырга бәрәңге җыярга йөри башлаган, ул гаиләдә олылар урынында калган, чөнки абыйсы Александр 44нче елның мартында хәбәрсез югалган, ә аннары – мәктәпкә. Укытучы Прас­ковья Павловна кырыс булган, тыңламаган өчен баш артына линейка белән сугып алырга да күп сорамаган, ләкин аны ачуланмаганнар. Ә бәйрәмнәрне ничек көткәннәр! Бүләккә күмәч яки прәннек алыр өчен, мәктәпкә чабышып барганнар. 

1946-1947 еллардагы уңыш җитәр-җитмәс ­туклануны төр­ләндерү мөмкинлеген бир­гән. Анисья Порфирьевнага хезмәт көннәре өчен бераз иген биргәннәр. Бәрәңгегә арыш яисә бодай ярмасы куша башлаганнар. Юкә төпләр куйганнар, агач ботакларына чуен асканнар, аннары кисәкләрне төпкә беркеткәннәр һәм агач уемында ашлыкны кул белән тарттырганнар.

Приказчиковлар гаиләсен язмыш юмарт бүләкләгән: Лидия Алексеевнаның һәм Григорий Ивановичның 4 улы туган, алар шулай ук үз язмышларын туган авыллары Чинчурино белән бәйләгән. Алар эш сөючән һәм тырыш авыл кызларына өйләнгәннәр. Алты ­оныклары үсә”.