Яңа технологияләрне үзләштерергә кирәк

Чараның практик өлешендә катнашучылар агрофирманың азык үзәгендә булдылар. Аның җитәкчесе Радик Нургалиев әйтүенчә, бөтен эш циклын бары тик ике хезмәткәр — оператор һәм механизатор тәэмин итә, ә моңа кадәр бөтен процесс өчен 12 кеше булуы таләп ителгән. Ул азыкка төрле өстәлмәләрнең, энергетик эчемлекләр, коры патока куллануның мөһимлегенә тукталды, чөнки кышкы чорда терлекләргә энергия җитми.

Аннары Радик Галимҗан улы аграрийларны роботлаштырылган яңа сөтчелек фермасы бинасына чакырды һәм әлеге комплексның эш принциплары турында сөйләде. Барлык хайваннар да идентификацияләнгән, бәйгә куелмаганнар, бу аларга ирекле хәрәкәт итәргә һәм үз теләкләре белән савылырга мөмкинлек бирә, алар үзләре саву роботларына чиратка тезеләләр.

— Алынган сөт 12 тонналы цистернага бара, анда ул суынмый да, туңмый да, даими температура 4,5 градусны тәшкил итә. Сөт цистернага инде суынган килеш керә, ә аның җылылык энергиясе суны җылыту һәм системаны юдырту өчен кулланыла. Терлекләрне тукландыруда азык дымлылыгы зур әһәмияткә ия, бу да җайга салынган, — диде Радик Нургалиев.

Тәҗрибә күрсәткәнчә, авыл хуҗалыгын роботлаштыру җитештерү чыгымнарын киметергә, продукциянең нәтиҗәлелеген һәм сыйфатын арттырырга ярдәм итә. Әлеге технологияләр Тәтеш районы хуҗалыкларында инде беренче ел гына кертелми, һәм мондый тәҗрибә киләчәктә дә гамәлдә булачак.

Семинарның теоретик өлеше Кече Әтрәч мәдәният йортында узды. 

Район башлыгы Рәмис Сафиуллов билгеләп үткәнчә, тәтешлеләргә республикада шикәр чөгендере һәм бөртекле культуралар җитештерү буенча лидер булып кына калмыйча, ә алга таба сөт җитештерү буенча да нәтиҗәне тагын да яхшыртырга кирәк булуына басым ясады.

— Вакыт алга бара, яңа технологияләр барлыкка килә, аларны үзләштерергә кирәк, — диде Рәмис Сафиуллов. — Инвестицияләрсез уңышка ирешеп булмый. Авыл хуҗалыгы җитештерүе табышлы булсын һәм кешеләр җиңел булмаган хезмәтләренә лаеклы хезмәт хакы алсын дисәң, акча эшләргә өйрәнергә кирәк.

Районның авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры Ирек Садриев һәр хуҗалыкка җитәкче билгеләгәннән алып бүгенге көнгә кадәр булган сыерлар саны һәм сөт саву буенча мәгълүматларны җиткерде. Иң яхшылар рәтендә «Родина», «Нур» һәм «Авангард» хуҗалыклары аталды, артта калучылар тәнкыйтьләнде, аларга эшләрен яхшыртырга тәкъдим ителде. Җирле халыкка эш белән генә түгел, авылда яшәүче кешеләргә ярдәм күрсәтүче хуҗалыкларның социаль юнәлешле булуына аеруча басым ясалды.

Бүгенге көндә терлекләрнең авырулардан биологик иминлеге аеруча актуаль, чөнки Татарстанда бруцеллез таралуы ачыкланды. Кар эрегәннән соң, терлекчелек фермалары территориясенә йогышлы авырулар кертүне булдырмас өчен, хуҗалык җитәкчеләренә фермалар территориясен кимендә ике метр биеклектәге тоташ койма белән әйләндереп алырга, шулай ук кергәндә дезинфекцияләүче җайланмалар урнаштырырга тәкъдим ителде.

Хуҗалыкларны ашламалар белән тәэмин итү иң мөһим мәсьәләләрнең берсенә әйләнде. Һәр гектар чәчүлеккә 160 килограммнан ким булмаган тәэсир итүчән матдә кертү бурычы куелды. 

— Продукция җитештерүне арзанайтырга, аны базарда көндәш булырлык булуын теләсәк, ашлама кертүне тулы күләмдә оештырыгыз, — дип мөрәҗәгать итте район башлыгы аграрийларга. — Һәм бу тәҗрибә белән дәлилләнде, чөнки интенсив үсеш һәм бөртекле культураларның югары уңдырышлылыгы өчен аларны тиешле күләмдә куллану кирәк.

2024 ел уңышы өчен бөртекле сабан культуралары орлыкларының сыйфаты турында "Россельхозцентр"ның ТР буенча филиалының районара бүлеге начальнигы Радик Закиров сөйләде. 11 614 тонна орлык тикшерелгән, бу ихтыяҗның 121 процентын тәшкил итә. Тәкъдим ителә торган бөртекле культураларның сортлары, аларның үзенчәлекләре, чәчү сроклары каралды.

Икенчел дәрәҗәдәге культуралар, аерым алганда, кукуруз сатып алу буенча мәгълүматларны анализлап, Рәмис Хатыйп улы, җитәкчеләргә һәм ветеринария хезмәте белгечләренә мөрәҗәгать итеп, болай диде:

— Терлекләрне ашату рационын дөрес төзергә кирәк. Терлекләрне яхшы тукландыру, аксымның югары булуы өчен бөртеккә кукуруз, шулай ук борчак чәчү мөһим. Бөртектә аксым 16 — 18 процент булырга тиеш. Ашату өчен силоста пешкән кукуруз бөртекләрен куллану нәтиҗәлелекне берничә тапкыр арттыра, кукуруз силосында бөртек 40 процент булырга тиеш. Сөт һәм авырлык җыю буенча да сез үзегез уңай нәтиҗә күрерсез. Шуның өстенә соң өлгерүче сортларны чәчү яхшы.

Семинарда катнашучыларга сыер абзарларын яңартуга республика бюджетыннан 50 процент субсидияләү турында әйттеләр, ләкин савым сыерларының баш саны мең башка җиткерелергә тиеш, шулай ук үсемлекчелек, минераль ашламалар, сөт терлекчелеге өлешен субсидияләү турында да мәгълүмат җиткерелде.

— Яз җитеп, чәчүгә әзерләнүгә соңга калсак яки сыйфатлы орлык материалы, ашламалар җитәрлек булмаса, техника әзер булмаса, яхшы нәтиҗәгә ирешә алмаячакбыз, — дип басым ясады Рәмис Сафиуллов. — Вакыт аз калды, киләсе язгы кыр эшләренә әзерлек йөз процент булсын өчен тырышырга кирәк.