Борынгы чор серләре

Вшиха тавындагы казу эшләре нәтиҗәләре буенча алдагы тикшеренүләр вакытында туган күп кенә фаразлар чынбарлыкка әверелде.
Казу эшләре инде алтынчы ел үткәрелә. Быел Вшиха тавында җирлекнең моннан кимендә өч мең ел элек барлыкка килүе расланды. Ул зур һәм нык торак пункт булып, үзәге тирән чокыр һәм вал белән әйләндереп алынган булган. 1980 елларда ук Тәтеш нефтебазасы тирәсендә шул чордан калган зур каберлек тикшерелгән иде.
Быелгы казу эшләре барышында, 16 июльдән 2 августка кадәр, шәһәрдәге 1нче һәм 2нче мәктәп укучылары катнаштылар. Бигрәк тә Адель Сахарнов, Данил Зайцевлар зур кызыксыну белән эшләделәр һәм тарихи әһәмияткә ия булган берничә әйбергә юлыктылар. Таш корал калдыклары, чакма таштан эшләнгән кыргычлар, агач, тире эшкәртү өчен кирәкле төрле эш кораллары, бизәкләп ясалган балчык савыт-саба кисәкләре шундыйлардан. Шул чорга караган калдыклар утырмалары да җирлекнең борынгылыгын раслый.
Безнең эрага кадәрге VI-VII гасырларга караган төсле һәм кара металл эретмәләре урыннарына юлыгу казу эшләренең мөһим сюжеты булып тора. Металлны махсус мичләрдә генә түгел, ә гадәти чокырларда, кайвакыт балчык чүлмәкләрдә дә эретүләре ачыкланды. Әлеге һөнәрчелек мастерское янәшәсендә безнең эрага кадәр VI гасыр тирәсендә торгызылган корылмалар да табылды. Шуларның берсе түгәрәк чокырлар казып эшләнгән тирән котлованнан гыйбарәт, аның төбенә агач кайрылары түшәлгән. Тулаем, 1300-1400 еллар элек борынгы Тәтештә тормыш тулы көченә кайнаган һәм төрле, кайвакыт фаҗигале вакыйгалар да булган.
Өченче ачыш та игътибарга лаек. Венгрларның борынгы бабалары безнең эрага кадәр VII гасыр башында, Уралдан күченү юлында (аларның башлангыч ватаннары нәкъ шунда булган) борынгы Тәтеш җирендә булганнар. 2007 елда без моны кыскача тукталыш урыны дип санаган идек, әмма алай булып чыкмады. Борынгы угролар VII гасырда, хәзерге Тәтеш шәһәре территориясендә, берничә дистә еллар җирле халык белән бергә яшәгәннәр. Дөресрәге, алар җирле халык составына кергәннәр, һәм, шулай итеп, аларның борынгы бабаларының нәселләре бәлки әле бүгенгә кадәр Тәтештә һәм Тәтеш районында яши торганнардыр. Бу очраклы булмаган - ул вакытларда Тәтеш шәһәрчегенең халыкара танылуы кешеләрне җәлеп иткән. Бирегә дөньяның иң ерак почмакларыннан - Якын Көнчыгыштан, Кавказдан, Балтыйк буеннан товарлар китерелгән, ә Тәтеш зәркәннәре һәм тимерчеләренең эшләнмәләре бөтен якын-тирәгә таралган, ә бәлки ераграк та.
Табылган материалларны, алар Тәтеш ягы тарихы музеенда сакланалар, җентекләп өйрәнгәннән соң, казылмаларның Идел-Чулман регионы тарихындагы тоткан урынын тулырак бәяләргә мөмкин булачак.
Иң мөһим һәм кызыклы язмаларны Татмедиа Telegram-каналында укыгыз
-
7 март 2021 - 14:15Тәтеш районында янгыннар исәбе кискен артты Балаларны күзәтүсез калдырмагыз.1100
-
7 март 2021 - 12:04Бидәңге төп гомуми белем бирү мәктәбендә тематик рәсем конкурсы үткәрелде 2 март - Шырпы көне. Шырпыдан ут тиз тарала. Яндыру теләге булмаса да, шырпы кулдан ычкынып китәргә мөмкин. Һәм аның ялкыны кием-салымга, әйләнә-тирәгә күчә. Менә ни өчен балаларга шырпы алырга рөхсәт ителми.2400
-
7 март 2021 - 12:03Аларны якыннарыдай күрә Тамара Байгулова Тәтешнең картлар һәм инвалидлар интернат-йортында чирек гасырдан күбрәк няня булып эшли.2100
-
7 март 2021 - 10:18Җылы сүзләрдән күңелле булып китте Иртә белән редакциядә телефон шалтырады.2800
-
7 март 2021 - 08:07Бидәңге мәктәбендә “Сәламәт булып үсәбез” тематик атналыгы уза Балаларда кызыксыну уянган һәм алар тагын кыяр һәм башка яшелчәләр утыртырга теләк белдергәннәр.3200
-
7 март 2021 - 06:07Үзара салым программасы буенча мин акча тапшырырга тиешме Тәтеш районы прокуратурасы аңлата3200
-
6 март 2021 - 15:56Тәтеш татар мәктәбендә «Мин беләм һәм законнарны үтәм» дигән чара узды «Форпост» үзәге хәбәр итә5800
-
6 март 2021 - 14:01Туклыклы төшке аш кәефне күтәрә Интернат-йортның өлкән аш пешерүчесе Ирина Нефедова ТР Министрлар Кабинетының Рәхмәте белән бүләкләнде.6000
-
6 март 2021 - 10:08Тәтеш студентлар «Вакыт безне сайлады» яшьләр форумда катнаштылар Форумда Татарстан Республикасынан, Ханты-Манси автономияле округыннан, Казахстаннан һәм Молдовадан барлыгы 29 һөнәри белем бирү учреждениесеннән 136 студент катнашты.6400
-
6 март 2021 - 06:01Тәтешле ТР Авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министрлыгының Мактау грамотасы белән бүләкләнде Хезмәтләрен хөрмәтләп6400
-
5 март 2021 - 14:10“Вокал-соло” янә иң танылган номинация булды Район мәдәният йортында “Йолдызлык-2021” XXI Ачык республика телевизион яшьләр эстрада сәнгате фестиваленең район этабы финалы булды.8300
-
5 март 2021 - 13:18При поддержке АО «Транснефть – Прикамье» в селе Шаркан Удмуртской Республики открылся культурно-досуговый центр Центр, построенный в рамках государственной программы «Комплексное развитие сельских территорий», рассчитан более чем на 500 посетителей единовременно и оснащен новейшим техническим оборудованием.8900
-
24 сентябрь 2020 - 09:58Парламентның 14 нче утырышында Татарстан Республикасы Президенты Рөстәм Миңнеханов Татарстан Дәүләт Советына еллык Юллама белән чыгыш ясый
-
7 март 2021 - 05:06«Тере Классика» Бөтенроссия яшь нәфис сүз осталары конкурсының төбәк этабыТатарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы дипломнары һәм истәлекле бүләкләр белән бүләкләнделәр.3600
-
12 февраль 2021 - 06:45«Татарстан Республикасының атказанган авыл хуҗалыгы механизаторы» дигән мактаулы исем механизаторга бирелде Хезмәтләрен хөрмәтләп46000
-
19 февраль 2021 - 12:16«Каенкай» балалар бакчасында «Озын Алан» дәүләти табигать тыюлыгы хезмәткәрләре кунакта булдылар Алар « Мин һәм Кызыл китап – 2020 ел»дигән табигый материалдан ясалган эшләнмәләр конкурсында катнашучыларга грамоталар һәм истәлекле бүләкләр тапшырдылар.45100
-
5 февраль 2021 - 10:01Балыкка кислород кирәк Биоресурслар буенча дәүләт комитеты хезмәткәрләре, кече суднолар буенча дәүләт инспекциясе, гражданнарны яклау көллияте студентлары кышын һәм яз башында балыкларга ярдәм итәр өчен бозга чыгалар.43600
-
12 февраль 2021 - 10:02Килен токмачы Бүгенге язмабызда татар халкының матур йоласы хакында сөйләшәбез.42200
-
20 февраль 2021 - 06:37Туган тел буенча олимпиада марафоны узды Олимпиада биремнәрен кадетлар шәхси кабинетларда билгеле бер вакыт эчендә башкардылар.22000
© ТАТМЕДИА. Все материалы, размещенные на сайте, защищены законом.
Перепечатка, воспроизведение и распространение в любом объеме информации,
размещенной на сайте, возможна только с письменного согласия редакций СМИ.
При поддержке Республиканского агентства по печати и массовым коммуникациям «ТАТМЕДИА».
Наименование СМИ: Тетюшские зори
№ свидетельства о регистрации СМИ, дата: серия Эл № ФС77-73780 от 28 сентября 2018 г.
выдано Федеральной службой по надзору в сфере связи,
информационных технологий и массовых коммуникаций
ФИО главного редактора: Сафарова Инга Валериевна
Адрес редакции: 422370, Республика Татарстан, Тетюшский р-н, г. Тетюши, ул. Свердлова, д. 59
Электронная почта редакции: avangard@tatmedia.com
Телефон редакции: (84373) 2-54-95, (84373) 2-53-80 (рекламный отдел), 2-53-84 (корреспонденты)
Для сообщений о фактах коррупции: tetuch_awangard@rambler.ru
Политика о персональных данных
Антикоррупционная политика