ТАССР вакытында Тәтеш районының сәламәтлек саклау системасын булдыру һәм үстерү

(Тәтеш, 28 май, "Тәтеш таңнары"). Районыбыз кешеләренә бердәм медицина хезмәте күрсәтү системасы XVIII йөз еллык азагында барлыкка килә, 1860 еллардан сәламәтлек сагы белән земства шөгыльләнә башлый.

1920 елның сентябрендә ТАССРның сәламәтлек сак­лау Халык комиссариаты оеша. Моның белән беррәттән земский җирле үзидарәсе бетерелә, шунлыктан, земский медицина да. Барлык дәвалау-санитария учреждениеләре андагы хезмәткәрләр белән сәламәтлек саклауның Халык комиссариатына күчерелә. Үзәкләштерелгән дәүләт сәла­мәтлек саклау системасы оештыруны, бушлай һәм һәркем файдалана алырлык медицина ярдәме системасын булдыруны шулай башларга тиеш була. Районның медицина хезмәтенә озак еллар җитәкчелек иткән, СССРның сәламәтлек саклау отличнигы, РФ һәм ТАССРның атказанган табибы Александр Дубровский гәҗит укучылар белән районыбызның сәламәтлек саклау учреждениесен булдыру һәм үстерү турындагы хатирәләре белән ­уртаклашты:
“Узган йөз еллыкның 20нче еллары катлаулы булды: кеше­ләрнең тимгелле тиф, кызылча, дифтерия, себер түләмәсе, чәчәк авыруы, холера һәм башка каты чирләр белән күпләп авырулары күзәтелде, медицина хезмәткәрләре алар белән уңышлы көрәште.

Хастаханә челтәре 30-40нчы елларда үсеш ала. Тәтеш хас­таханәсе 100 урынлы стацио­нар була. Туберкулез диспансеры, мәктәп амбулаторияләре, малярия станциясе булдырыла, амбулатор-поликлиника подразделениеләре, хуҗалык корылмалары киңәйтелә, ярдәмче хуҗалык зурайтыла. 

1937 елда районның сә­ла­мәтлек сагы каршында сан­эпидстанция оештырыла. Беренче бала тудыру йорты төзелә. 1940 елда райо­нара санитар-эпидемиология станциясе оеша, аның составына Тәтеш, Буа, Куйбышев, Тархан, Кама Тамагы районнары кергән.
Бөек Ватан сугышы вакытында медицина хезмәткәрләре коллективы сугыш инвалидларына, эвакуацияләнгән гражданнарга табиб ярдәме күрсәтү буенча гаять зур эшләр алып бара. Табиблар һәм шәфкать туташларының күпчелеге үз теләкләре һәм мобилизацияләнү ­буенча фронт­ка китә – барысы да әйләнеп кайта алмый...

Сугыштан соңгы еллар да җиңелләрдән булмый: кешеләр өчен дәвалау-методик ярдәм күрсәтүнең яңа төрләрен һәм алымнарын актив рәвештә эзләү алып барыла. Авыл җирлекләрендә сәламәтлек саклау идарәсе реформасын уздыралар. Район хастаханәсе квалификацияле медицина ярдәменең бердәм-методик үзәгенә әйләнә. Шул елларның төп вакыйгасы, трахома, малярия һәм башка куркыныч инфекцияләр, күп кенә башкаларны ликвидацияләүдән тыш, бу, әлбәттә инде, 1957 елда район бүлеген –  сәламәтлек саклау­ны бетерү була. 
Зур һәм уртача авылларның барысында да диярлек 50нче елларның икенче яртысында ФАПлар җәелдереп җибәрелә. 1959 елда аларның исәбе 51 була.
Тәтештә 1959-1960 елларда ике бина төзелә, анда хирургия, балалар, инфекция һәм туберкулез койкалары урнаштырыла, 1974 елда ике катлы поликлиника төзелеше тәмамлана.  

1983-84 елларда насос стан­ция­се һәм чистарту корылмалары белән дүрт катлы үзәк район хастаханәсе эшләтеп җибәрелә, анда терапевт, хирургия, балалар бүлекләре, ашыгыч медицина ярдәме бүлеге, ә өч елдан соң 1986 елда – Олы Тархан участок хастаханәсенең яңа корпусының эше җәелдерелә. Россиядә узган йөз еллыкның туксанынчы еллары уртасында әлеге хастаханә базасындагы авыл җирлекләрендә беренче тапкыр гаилә табибы тәҗрибәсе булдырыла. 

Кешеләрнең сәламәтлек сагында гомер-гомергә югары белемле, үз эшен белгән, чын алгарышлы кешеләр торды, аларның күпчелеге ТАССР, РСФСР, СССРның атказанган табиблары, сәламәтлек саклау отличниклары булды. 

Татария Республикасының Социалистик Хезмәт Герое А. М. Боголюбов; гаилә парлары Нина Станиславовна һәм Николай Яковлевич Соколовлар; Н. С. Кондаков; Л. М. Перунова; гаилә парлары Лидия Аркадь­евна һәм Иван Николаевич Чемезовлар; В. Н. Кондаков; А. Д. Черкашина; И. И. Сучков; Н. А. Тумбо; С. А. Чекмарева һәм күп-күп башкалар. Заманча, технологияле медицина, шулай ук гаҗәеп оста медицина кадрлары – республикабызның аерым ­горурлыгы”.

Тәтеш үзәк район хастаханәсе коллективы бүгенге көндә дә өлкән кешеләргә һәм балаларга күп кырлы медицина ярдәме күрсәтә, узган гасырда нигез салынган әхлак һәм һөнәри традицияләрне намус белән саклый.  
фото: архив/Авангард