Сатучы һөнәрен җиңел дип әйтеп булмый

(Тәтеш, 23 июль, “Тәтеш таңнары”).

Сатучы һөнәрен җиңел дип әйтеп булмый: гомеремнең берничә елын мин дә товар киштәләре янында эшләп үткәрдем, шуңа күрә миңа сәүдә хезмәткәрләренең нинди авырлыклар белән очрашырга туры килүе яхшы таныш.

Шәһәрдәге бер кибетнең коллективы белән очрашуга кешеләр күп булган вакытта юл тотам. 

Автовокзал янында урнашкан кибеткә кеше һәрчак күп йөри. Без сатучылар белән аралашкан вакытта да сәүдә ноктасының ишекләреннән сатып алучылар кереп торды. 

Кибет коллективы – болар бригадир Ольга Летникова, сатучылар Гүзәл Кәлимуллина һәм Светлана Чернышева, бинаны җыештыручы Мария Жданкина. Сәүдәдә эш­ләргә хыялландыгызмы дигән сорауга, намуслы рәвештә болай дип җавап бирделәр: “Юк, шулай килеп чыкты”. Шулай да бүгенге көндә үзләрен башка һөнәрдә күз алдына да китерә алмыйлар.  

– Сатучы булып мин 1993 елдан бирле эшлим. Кешеләр белән аралашуы ошый. Кайберләре безгә әйбер сатып алыр өчен генә түгел, сөйләшергә дип тә киләләр. Безгә йөрүчеләрнең күбесе – өлкән кешеләр. Алар ялгыз түгел, ләкин балаларының килеп йөрергә еш кына вакытлары җитеп бетми, ә пенсионерларның аралашасылары килә, – ди Гүзәл Кәлимуллина.

Эшләгәндә ничек итеп счет төймәсе белән исәпләүләрен ул хәтерли. Ә сәүдә барышы хәзерге вакытта компьютерлаштырылган, махсус аппаратка товарны якын китерү генә дә җитә, ул кодны укый һәм сатып алучыга исәп-хисапны чыгарып бирә. Зал да үз-үзеңә хезмәт күрсәтүле итеп җайлаштырылган.  
Эшләве җиңелләшкән әлбәттә, шулай да сатучыларның хәзер дә әле бер минут та буш вакытлары булмый диярлек.  

– Әгәр сатып алучылар булмаса, товарларны киштәләргә чыгарып тезәбез, аны үзебез бушаткан чак­лар да булгалый, – дип билгеләп үтә Ольга ­Летникова.
Безнең әңгәмәбез барганда да сатып алучылар сатучыларга киңәш сорап мөрәҗәгать итәләр. Форсаттан файдаланып, шуларның берсеннән, Наталья Даниловадан әлеге кибеткә йөрүе ошыймы, дип сорыйм.   

– Сатучылар ягымлылар, әй­бәт­ләр. Кайсы товар яңа килгән­леген һәм кайсысын сатып алсаң яхшырак булуын һәрвакытта әйтәләр, – ди ул.  

Сәүдә ноктасындагы хезмәт­кәрләр алмашып эшлиләр, һәр­кайсының атнага бер тапкыр – бер ял көне. Сатып алучылар арасында “озын куллылар” да очрап куя икән. Видеокамералар торуы яхшы, шуңа күрә җинаятьләрне һәрчак белеп була. Каракны урлаган чагында кулыннан тоткан очрак та булган.

– Сатып алучылар төрлесе төрлечә, һәркемнең үз холкы. Дөресен әйтәм, кайвакытларда  әлеге хезмәттән китәсе дә килә. Кайбер кешеләр, “сатып алучы һәрчак хаклы” булудан файдаланып, безгә тупас мөнәсәбәттә дә булалар, сатучылар – беркем түгел һәм безне санга сукмаска да була, дип саныйлар. Ләкин без дә үзебезгә карата кешелекле булуларын телибез, – дип уртаклаша Ольга Летникова.   

Сатучылар арасында бәхәсләр дә булгалый: гаҗәп түгел, бу га­и­ләдәге кебек, чөнки алар үз­ләренең күп вакытларын якын­нары белән түгел, ә эштә үткә­рәләр. Әмма бер-берләренә озак үпкә сакламыйлар, дуслашыр өчен берничә минут та җитә. Сатучылар Тәтештә пеше­рел­гән икмәкне сатып алучыларда аеруча да киң кулланылышта булуын билгеләп үтәләр. Өстәвенә җирлектә яшәү­челәрдә генә түгел: шәһәр кунак­лары да үзләре белән юлга икмәк, күмәчләрне алалар икән.
Әйе, вакыт тиз уза, һәм күп­челек һөнәрләргә алмашка техника килә, шулай да, сатучы һөнәре, элеккеге кебек үк, кирәклеләрнең берсе булып кала, чөнки кешеләргә товар сатып алу гына түгел, кибет киштәләре артындагылардан җылы сүзләр ишетү дә мөһим.