Буыннарның мәңгелек хәтере

(Тәтеш, 29 апрель, "Тәтеш таңнары").  Бабаема, каты яралануына да карамастан, исән калу һәм әлеге коточкыч сугыштан кайту  насыйп була...

Зотов Николай Иванович – өч Дан орденының тулы кавалеры, 76-мм пушкасы расчеты командиры, 48нче гвардия кавалерия полкы гвардиясенең өлкән сержанты Совет Армиясе сафларына 1939 елда, Байкал аръягы кавалерия дивизиясенә чакырыла. Хезмәте тәмамланырга өлгерми, Бөек Ватан сугышы башлана, һәм бабайның фронт юлы башлана. Ул бәрелешләрдә катнашып, Көнбатыш Украина, Польша, Румыния, Венгрия­не үтә һәм Германиягә кадәр барып җитә. Бәрелешләр бик каты була, күпләр ялсыз, тәүлек әйләнәсе барган. Бабайны нык­лык күрсәткәне өчен III  Дан ордены белән бүләклиләр. Частьнең кыюлыгы һәм батырлыгы өчен “Гвардия” исеме бирелә. С. М. Буденный бабайны парадта күреп, болай ди: “Молодец! Бик яхшы әзерлек өчен рәхмәт игълан итәм!” II дәрәҗә Дан ордены аңа Рава – Русская шәһәрен алуда атнадан артык көрәшкәне өчен  икенче тапкыр бирелә. Бер көндә 4-6шар танк һөҗүмен кире кайтаралар. Өченче I  дәрәҗә Дан ордены бабайга Венгриядәге Дебрецен шәһәре өчен барган сугышлардагы каһарманлыгы өчен 1944 елның көзендә бирелә. Автобиографиядән: “Минем расчет сафтан чыкты, мин контузияләндем, әмма яу кырыннан китмәдем,  берүзем коралдан ут ачтым, өстәмә көч килеп җиткәнче, 2 немец танкын юк итәргә өлгердем...”. Бабай 9 апрельдә Лангшот шәһәре янында каты яралана һәм Будапешт госпиталенә озатыла. Соңыннан ул әлеге яралануы аңа Җиңүнең төп Парадында катнашырга мөмкинлек бирмәвен һәрчак әрнеп искә алды. Дәвалангач, 1945 елда демобилизацияләнә. Сугыштан соңгы елларда күп хезмәт куя: Тәтеш районы РАЙЗОда баш зоотехник, ТАССР Куйбышев районы Госплемрассадник директоры, колхоз рәисе,  А. Алиш исемендәге совхозда баш зоотехник була. 1980 елда “Октябрь революциясе” ордены белән бүләкләнә, ТАССРның атказанган зоотехнигы исеме бирелә. Лаеклы ялда булганда да ул даими эшли: хатыны Зотова Екатерина Александровна белән бергәләп бал кортлары үрчетү белән шөгыльләнәләр, йорт хуҗалыгы алып баралар. Ул бик тормышчан, кайгыртучан һәм игътибарлы, кайчак­ларда кырыс һәм таләпчән булды. Сәламәтлеген шактый ныгытырга туры килде, чөнки яралары һәрчак үзләрен сиздереп торды. Алар әби белән бергәләп теләсә нинди кыенлыкны җиңеп чыктылар, озак еллар тату, дус булып яшәделәр. Бабай тормышны яратты, дусларын хөрмәт итте, полкташларын көтте һәм эзләде. Әлеге очрашулар түземсезлек белән көтеп алынды һәм онытылмаслык иде. Аны еш кына чараларга чакырдылар, ул халык арасында булды, күп йөрде һәм беркайчан да бүләксез кайтмады. Аның өендә һәрчак кеше өзелеп тормады, чөнки бабай киң күңелле, намуслы һәм гадел иде, күпләргә ярдәм итте. Безне, оныкларын, ул бик яратты һәм кайгыртты. Безгә сугыш турында сөйләргә яратмады һәм һәрчак кабатлый иде: “Сугышлар гына булмасын...”. Сугышка кадәр ул үзлегеннән баянда уйнарга өйрәнгән, чөнки музыканы бик яраткан. Мин һәм сеңелем сәнгать белән шөгыльләнсен өчен, бабай, мәктәпкә укырга кергәнче үк, безгә фортепиано бүләк итте, бу һөнәр сайлауга этәргеч ясады. Үзенең олы яшьтәге әнисе янына, минем карт әбиемә, еш барып йөрде, очрашканда алар сөйләшеп туя алмыйлар иде. Ул безнең һәркайсыбызның язмышы өчен борчылды, безнең уңышларга, шулай ук шәхси тормышыбызга сөенде. Без аның уңайлы йортын яратабыз, анда шундый җылы һәм җанга рәхәт иде чөнки анда туган көннәрне, гаилә очрашуларын, туйларны билгеләп үттек, барысы да исән һәм бәхетле иде. Һәрвакытта шулай булыр кебек тоелды...

Бабай 1993 елда вафат булды...

Аның турындагы истәлек безнең йөрәкләрдә яши һәм буыннан-буынга күчә. Бүгенге көндә бабайның 8 оныкчыгы бар һәм ул алар белән горурланыр иде. Үз халкына, үз иленә, безгә – киләсе буыннарга тынычлык яулап алган бабайны, карт бабайны, без  хөрмәтлибез, аның белән горурланабыз һәм батырлыгы алдында баш иябез.