Фалих Гарипов өздереп уйный гармунда

(Тәтеш, 15 июль, “Тәтеш таңнары”, Эндже Газизова, автор фотосы).  Һәм Фалих Гариф улы абыйсының теләген тормышка ашыра.   

Фалих Гарипов 1937 елның 13 июлендә Түбән Кама районының Тоба авылында туа. Гаиләдә 11 бала була, әмма аларның дүртесе генә исән кала, чөнки Гражданнар сугышыннан соң һәм коллективлаштыру елларында тормыш бик авыр була.

Фалих Гариф улы Бөек Ватан сугышы елларын да күңел әрнүе белән искә ала. Өч бертуган абыйсы фронтка киткән һәм аларның берсе дә исән-сау әйләнеп кайтмаган. 

– Ул вакытта әти юл төзеле­шендә хезмәт куйды. Бервакыт аларны сарыклар фермасы ясарга җибәрделәр. Бу февраль ае иде. Ул бик нык салкын тидерде һәм 8 көннән соң вафат булды. Миңа ул чакта нибары 6 яшь кенә иде, – ди ул.   

Дүртенче сыйныфка кадәр Фалих Гариф улы Тобада укыган, ә җидееллыкны күрше авылда тәмамлаган. Бу вакытта 8-10нчы сыйныфлар түләүле булган, бер ел укыган өчен 150 сум таләп ителгән. Гаиләдә бу кадәрле акча булмаган, һәм Фалих Мамадыш педучилищесына укырга керергә уйлаган. 

– Студент еллары җиңелләрдән булмады. 10-15шәр көн ач торган чаклар да булгалады. Бары тик су белән икмәк кенә ашап тордык. Җәй көннәрендә кая җибәрсәләр, шунда эшләдек: үлән чаптык, штукатурладык, утын кистек, – ди ул.

 Яшь егет педагогия училищесында 4 ел укыган, аннары туган авылына кайткан. Төрле мәктәпләрдә эшләгән һәм бер үк вакытта үзенең квалификациясен дә күтәргән. Ул абыйсының костюмын һәм күннән эшләнгән хром аяк киемен киеп мәктәпкә барган беренче эш көнен хәтерли әле.  

– Миңа 26 яшь тулгач, Казандагы педагогия институтының музыка факультетына укырга киттем. Нигә нәкъ тә шундамы? Чөнки балачактан ук музыка уен коралларын яраттым. Әти дә, абыйларым да гармунда уйнадылар, мин Мамадыш педагогия училищесында да үз күнекмәләремне шомарттым, – ди ул. 

Үзенең булачак хатыны Нурания Нурлыгаян кызын Казанда соңгы курста вакытта очраткан. Аны районда белмәгән кеше юктыр, мөгаен. Ул гомере буе “Авангард” газетасы редакциясе баш мөхәрриренең  ­дубляж буенча урынбасары булып эшләде. Район тормышы һәм анда яшәүчеләр хакында язды.  

Фалих Гариф улын, педагогия институтыннан соң, юллама буенча Тәтеш педагогия училищесына җибәргәннәр. Хезмәттәше белән икесенә кечкенә генә бүлмә биргәннәр. Шулай итеп, Тәтештәге педагогия училищесында балаларны музыкага, баянда уйнау серләренә өйрәтә башлаган. Ә Нурания Нурлыгаян кызы белән бер-берсенә хатлар язуны дәвам иткәннәр. Яшь кыз укуын тәмамлагач, өйләнешергә булганнар. Тәтештә аларга фатир биргәннәр һәм гаилә тормышы башланып киткән. Беренче булып уллары Мансур туган, ә алты елдан соң – икенче уллары Шамил якты дөньяга аваз салган. 

Фалих Гариф улы Тәтешнең педагогия училищесында 45 ел эшләгән. Кырыс, әмма гадел педагог булган. Ул – педагогия хезмәте ветераны, ТРның атказанган укытучысы, күп сандагы Мактау грамоталарына һәм Рәхмәт хатларына ия. Мөгаллимнең чыгарылышлары аны туган көнендә котларга һәм рәхмәт сүзләрен әйтер өчен һәр елны янына киләләр. Остазның күп кенә укучылары аның эзеннән киткән.

Педагогия училищесында эш­ләгән елларында ул үзенең баянчылар ансамблен оештырган, алар күп кенә иҗтимагый чараларда катнашкан.

Фалих Гариф улы белән музыка хакында сәгатьләр буе сөйләшеп утырырга мөмкин. Ул кулына гармунын алып, аның төймәләренә басып уйный башлагач, фатир буйлап моңлы көй агылды. Аның музыка уен коралында уйнавын берөзлексез тыңлап утырырга була. 

–     Әйтерсең лә берничә көн элек кенә өйләнешкәнбез кебек, – ди Нурания Гарипова. – Ул бик әйбәт ир, әти һәм бабай. Хәзерге вакытта лаеклы ялда, ләкин өйдә утырып торырга вакыт юк, безнең зур булмаган җир кишәрлегебез бар һәм оныкларыбыз бездә бик еш кунак. Кичләрен Фалих баянда уйный, ә мин яшьлектәге яраткан җырларны җырлыйм.  

Гармун моңнары астында без гаилә альбомын карадык, бакча җиләге кайнатмасы белән чәй эчтек һәм аларның бер мизгелдәй үтеп киткән яшьлекләре хакында сөйләштек.