Наталья Понедельникова: “Бүгенге көндә музей – җанлы, тиз хәрәкәт итәргә сәләтле тулы бер организм...”

(Тәтеш, 18 май, “Тәтеш таңнары”, Елена Калашникова). Тәтеш ягы тарихы музее – Татарстан музейларының иң борынгыларының берсе 
Музейчыларның берничә буыны музейның бер гасырдан артыклык тарихын язган: бу туган якны өйрәнү эшенә бирелүчеләрнең, халык хәтерен саклаучыларның тырышлыгы, армый-талмый эзләнүләр нәтиҗәсе.

1920 елда ир-егетләр гимназиясе укытучылары сәнгать белгече һәм коллекционер Александр Мантель җитәкчелегендә Тәтештә туган як музеена нигез салганнар. Ул чакта андагы хезмәткәрләр хәтта илдә си­рәк булганнарның берсен – үзләренең  “Тәтеш музее язмалары” журналын нәшер иткән, ул бүгенге көндә биб­лиографик кыйммәткә ия булып тора.  

Музейга төрле елларда үз һөнәрләренә тугры кешеләр җитәкчелек иткән. ТРның атказанган мәдәният хез­мәткәре Нина Панягина музей эшенә 32 елын багышлаган, шуның 25ен музей директоры булып торган. ТРның атказанган мәдәният хезмәткәре Наталья Понедельникова 2010 елдан алып му­зейчыларның бердәм командасын яңа җиңүләргә һәм казанышларга алып бара. 

Музей әйберләре башта Тәтештәге үзәк китапханә бүлмәләренә урнаштырылган, ул Халык йортында булган (сәүдәгәр Михаил Шитухинның Свердлов урамындагы өе, 61 нче йорт). 1925 елның декабрендә музей педагогика техникумына тапшырылган, ә 1930 елның 1 мартында музейга Базар мәйданында урнашкан элекке Крестовоздвиженский чиркәве бинасын биргәннәр. Әмма 1930 еллар ахырында чиркәү җимертелгән, ә музей әйберләре Тәтештәге район башкарма комитеты бинасының беренче катындагы бүлмәләрнең берсенә күчерелгән.    
1961дән 2001 елга ка­дәр музей бертуган Чем­барцевларның элекке чәй йортында – Ленин урамында урнашкан булган. 2001 елның 5 декабреннән алып бүгенге көнгә кадәр музей сәүдәгәр Серебряковлар йортында ­урнашкан.  

Сәүдәгәрләрнең ике катлы мәһабәт йорты күп сандагы музей кол­лек­цияләрен, шул исәптән XX гасырның икенче яртысындагы иң зур табылдык – Серебряковларның исемләп язылган көмеш аш-су әйберләре хәзинәсен урнаштыру мөмкинлеген биргән. Бүгенге көндә Тәтеш ягы тарихы музее тулы өч филиалга ия, аларның һәркайсы үзенчәлекле: парк зонасын саклаган Долгая Поляна авылындагы Молоствовларның дворян утары, Кошки-Новотимбаево авылындагы И. Я. Яковлев мемориаль музее, Тәтештәге Балыкчылык тарихы музее. 
Тәтеш ягы тарихы музеенда һәм аның филиалларында хәтта кешелек яшеннән артып киткән экспонатлар да тәкъдим ителгән. 

Музейдагы әйберләрнең төп нөсхәсе күпне күргән кешеләрне дә гаҗәпкә калдыра, экспозицияләрдә сәүдәгәрләр һәм алпавыт утарларыннан беренче булып килеп ирешкән коллекцияләр һәм әйбер­ләр, шулай ук кызыклы археологик табылдыклар аерым урын алып тора. 

–     Туган як музее күп­челек очракларда тыныч заллар, өлкән хезмәт­кәр­ләр, ниндидер бер җансыз, сүзсез һәм күңелсез әйберләр белән гәүдәләндерелә. Бүгенге көндә безнең музей ул – җанлы, тиз хәрәкәт итәргә сәләтле тулы бер организм, бу үзенә килүчеләр белән аралашу, уйларга өйрәтү, бергә кичерү, тарихи вакыйгаларга бирелү һәм экскурсия программаларының актив катнашучысы булу, – дип билгеләп үтә Тәтеш ягы тарихы музее директоры ­Наталья Понедельникова.   

Күчмә туризм – музей хезмәтенең өстенлекле юнәлешләренең берсе. Музей хезмәткәрләре ел саен күп сандагы автобус турлары, 150дән артык судноны кабул итә, бу шулай ук республика алдынгылары исәбенә керү мөмкинлеген бирә. 

Тәтеш ягы тарихы музее “Пушкин картасы” федераль программасын гамәлгә ашыру нәтиҗәләре буенча алдынгы урынны биләп тора, ул шулай ук “Ел музее” республика конкурсында алдынгылар өчлегенә ­керде.

Тәтеш музее бүгенге көндә бары тик районда һәм Татарстанда яшәүчеләрнең генә түгел, шулай ук бө­тен Россиядән килгән ку­накларның игътибарын җәлеп итә. 

фотоны Тәтеш ягы тарихы музее тәкъдим итте