“Аулак өй”нең безнең якта үз яме бар, үз тәме...

(Тәтеш, 16 декабрь, “Тәтеш таңнары”).
Гади авыл өе. Чигешле сөлге­ләр, пәрдәләр элен­гән, идәндә суккан палас, ә өстәлдә горур кыяфәттәй көмеш самавыр ялтырап утыра. Борынгылыкны сак­лап яшәүче әби ахирәтенә кунакка җыена. Аның оныгы Әлфинур бу хакта дус кызларына хәбәр салып, аулак өй үткәрергә әзерләнә. Түрдәге олы мичтә бәлеш, коймак­лар пешә. Урам яктан кызларның: “Әбиләр китте кунакка, безгә калды аулак өй...” дип  җырлаганы ишетелә. Арада гармунчы егет Навил Ибраһимов та бар. Яшь-җилкенчәкләр авыл егет­ләреннән көч-хәлгә качып котылулары турында чыр-чу килеп көлешеп алдылар да, егетләр килеп җиткәнче “Без, без, без идек...” дигән татар халык уенында күңел ачтылар. Кемдер тәрәзәгә кага: егетләр килгән икән. “Кызлар, кертегез инде, алайса түбән очка китәбез. Бүген анда да аулак өй”, – диләр алар. Шуннан соң яшьләр шаян такмаклар белән бер-берләрен үртәп тә алдылар. Монда инде табышмакларга җаваплар да әйттеләр, халык мәкальләрен дә искә төшерделәр. Аулак өйгә кунак кызы да килгән булып чыкты. Җор телле егетләрнең берсе аның белән танышырга теләвен дә белдерде. “Их, болай булгач, идәннәрен җимертеп бер биемичә булмас инде”, – дип канатланып киткән егетне икенче бер кыз бик тиз урынына утыртты. Аулак өйдә шундый кызык­лы хәлләр дә була икән. Шуннан өмәдәгеләр кунак кызына багышлап җыр да башкардылар. Ул да түгел яшьләр тыпырдатып татар халык биюенә чыктылар. Шулай күңел ачкан арада йорт хуҗасы үзе дә кайтып керде. Оныгы шул чагында рөхсәт сорамыйча кызлар-егетләрне җыйганы өчен аңардан гафу да үтенде. Әбисе ачуланмады, киресенчә, моңа сөенде генә һәм аларга үзенең яшь чакларын искә алып, аларны “Тату, тату түгелме” уены белән таныштырды. Каеш күргәч яшьләр аптырап калсалар да, бу һәркемнең күңеленә хуш килде. Ә аннан соң әби сандыгындагы кадерләп саклый торган борынгы әйберләрен дә күрсәтте. Бала итәкле күлмәкнең, чиккән канатлы алъяпкычның, бәр­­­хет түбәтәйнең, укалы калфакның, бизәкләп ясалган күкрәкчәнең, сәх­тиян читекләрнең, үр­гән чабаталарның, баш-баш­лары чигеп ясалган киндер озын сөлгеләрнең, чәчәкләр төшереп чигелгән мендәр тышлыгы­ның, тальян гармунның, хәтта көянтәнең дә йолаларны үз эченә алган онытылмас бер тарихы бар. Ә инде “Йөзек салыш” уены аеруча да җанландырып җибәрде. Җиңелүчеләргә җәза да билгеләнде, аны үтәр өчен кемдер шигырь сөйләде, җырла­ды, биеде, хәтта әтәч булып та ­кычкырды. 

Әлеге аулак өй ­залда утырган өлкән буынны үт­кән­нәргә алып ­кайтса, яшь буынга гореф-га­дәт­­ләребезнең асыл бер үр­нәген күрсәтү булды. Һәр күренеш көчле алкышларга күмелде. Тамашачының мондый кичәләргә сусаган икәнлеге сизелде. Аларның соравы буенча, Навил Ибраһимов һәм аның кызы – яшь укытучы Раиләнең моңлы тавышы күңелләрне рухландырып җибәрде, мә­дәният йортының якты, иркен залы илаһи моңга күмелде. Ә кичке утырмага килгәндә, ул чынлап та, җырдагыча булды: “Аулак өй”нең безнең якта үз яме бар, үз тәме...”
Кичә ахырында ­Ба­кыр­чы авы­лы­­ның “Ак калфак” бүле­ге җитәкчесе Рәзи­дә Шәм­­сетдинова, районы­быз­ның “Ак калфак”, “Татар гаиләсе” иҗтимагый оешмалары җитәкчесе Рима Сафиуллова, татар милли-мәдәни үзәге җитәкчесе Асия Ибраһимова гореф-гадәтләрне үз эченә алган кичәне оештыручыларга ихтирам сүзләре белән ­чыгыш ясадылар. 

– Бу матур кичәдә без татар халкының гореф-га­дәт­ләрен искә төшер­дек. Ул яшь буында йолала­рыбыз­ны тәрбияләү дә, алар аркы­лы татар теленә мә­хәббәт хисләре уяту да, халык уеннарын һәм җырла­рын да онытмау, әдәплеккә, бер-береңә карата игъ­тибарлы булыр­га, олы­ларны хөрмәт итәр­гә өй­рә­тү дә булып тора, – дип билге­ләп үтте Рима Гомәр кызы. – Йолаларыбыз онытылмасын, буыннан-буынга тапшырылып ба­р­сын иде.