Хатта – күңел кичерешләре

(Тәтеш, 22 май, "Тәтеш танңары"). 

 – Ул 1927 елның  27 сентябрендә Идел елга­сының биек яр башына урнашкан Тәтеш шәһәрендә туа. Балачагы авыр сугыш елларына туры килә, ачлыкны, ялангачлыкны та­тый, – дип язган безгә юллаган хатында Язилә  Гарипова (Абдрәхимова). – 1942 елда җидееллык мәктәпне тәмамлаган үс­мер кыз  Тәтеш педагогия учили­щесына укырга керә. 1945 елда уңышлы гына тәмамлап чыга. 

“Башлангыч сыйныф укытучысы” дигән һө­нәргә  ия булуын раслаган дип­ломлы белгечне Келәш авылына укытучы итеп билгелиләр. Парта арасында утырган сабый­ларның янып торган күзләре  яшүсмер кызның бөтен күңелен биләп ала; эше мәктәптә белем бирү белән генә чикләнми: балаларның өйләренә бара, тормыш хәлләре белән таныша, әти-әниләренең балага карата мөнәсәбәтләре бе­лән кызыксына, төпле киңәшләрен бирә, мох­таҗларга ярдәм итә. 

1950 елда тормышка чыгу сәбәпле, башка районга күчәргә туры килә. Кайда гына яшәсә дә, Наҗия үзе теләп сайлаган укытучы һөнәренә турылыклы булып кала. Ни кызганыч: гаилә таркала. Нәрсә эшләргә, алга таба ничек яшәргә? 
Язмыш җилләре аны ерак җирләргә алып китә. Бергә укыган кызлар Наҗия, Наташа, Саҗидә 1955 елда Урта Азия якларына юл тоталар. Наҗия Әхмәтсафа кызы югары классларда укыту, укучыларына тирән белем бирү өчен үзенә дә укырга кирәклеген аңлый һәм Казан дәүләт педагогия инс­титутына читтән торып укырга керә. 1961 елда кулына югары белемле рус теле һәм әдәбияты укытучысы булуын раслаучы диплом ала. Укучылары Наҗия апаны яраталар, ата-аналар, коллектив хөрмәт итә. 

Хат авторы уртаклашканча, 1980 елда Наҗия апага Тәтешкә кайтырга туры килә, чөнки әнисе Хәерниса апа авырып китә. Аңа кадер-хөрмәттә тәрбия кылып, соңгы юлга озата. 

Аннары Наҗия апа мәдрәсәдә укый.  Дини йо­ла­ларны үтәүдә, мәдрәсә тормышындагы бар­лык чараларны үткәрергә булышуда ­актив ­катнаша. Сәламәтлеге какшый баш­лагач, ул бухгалтерия эшләрен Инсаф хәзрәт Җәләлетдиновка тапшыра һәм 93 яшендә бакыйлыкка күчә. 

– Наҗия апаның рухына багышлап үткәрелгән һәр Коръән ашында Тә­теш мәчетенең имам-мөх­тәсибе Инсаф хәзрәт аның турында бик җылы, уңай, матур фикерләрен белдерә, – дип язылган хатта. – Әйе, бу сыйфатлар На­­­җия апага хас иде. Ке­ше­ләргә яхшылык, изгелек эшләү аның тормыш кануны, шатлыгы, яшәргә көч бирүче чыганагы да иде. Кылган изге га­мәлләре  хакына аңарга Аллаһы Тәгаләбез озын гомер биргәндер дә. 

“Гомер – мизгел,” – дибез. Әйе, гомер, чынлап та, кыска һәм бик тиз уза. Без дә мәңгелек түгел.  Яшәгән кадәресендә яхшы эш-гамәлләр кылып калдырыйк.  Игелек эшләүчеләрне кеше­-
ләр онытмаслар, сагы­нып искә алырлар, хәтер­ләрендә сакларлар. 
 
Язилә Гариповадан йомгаклау сүзе:
– Әнием – Галиева Мәрьям Хәбибулла кызы – Тәтештә туып-үскән. Казанда фельдшер-аку­шерлык мәктәбен тәмам­лагач, аны эшкә Шәлегә  билгелиләр. Укытучы егет – Гарипов Харис Га­риф улы белән танышалар, дуслашалар һәм өйләнешәләр. Әни бөтен гомерен Шәледә уздыра, авыл халкы аны бик ярата, “Безнең доктор Мәрьям” диләр. Ә мин, кече яшьтән, җидееллык мәктәпне тәмамлаганчы, җәйге ­каникулларны Тәтештә үткәрдем. На­җия апалар гаиләсе белән әни­ләр гаиләсе кара-кар­-
шы диярлек яши иде. Алар белән ­аралашып, киңәшеп яшәлде. Биби­җиһан дәү әни (Хәбибулла дәү әтинең хатыны) ягыннан без туганнар да.